با حضور مشاور وزیر علوم؛ اولین همایش بین المللی جایگاه علم در تمدن نوین اسلامی در دانشگاه ارومیه برگزار شد (+فیلم)

اولین همایش بین المللی جایگاه علم در تمدن نوین اسلامی به همت دانشگاه ارومیه و با همکاری دانشگاه ایغدیر ترکیه، با حضور دکتر خضری استاد دانشگاه تهران و مشاور وزیر و مدیرکل حوزه وزارتی وزارت علوم و همچنین اندیشمندان و صاحب نظران داخلی و بین المللی برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه ارومیه تعداد مقالاتی که به دبیرخانه این همایش ارسال شد 140 مقاله است که داز این تعداد ۲۲ مقاله به صورت سخنرانی ارائه شد.

این همایش دارای 9 محور از جمله تبیین مفهومی تمدن نوین اسلامی و پیشینه تاریخی آن، تمدن نوین اسلامی و خاستگاه های الهی آن، نقش حوزه و دانشگاه در تمدن سازی نوین اسلامی و نیز حکمرانی مطلوب و تمدن نوین اسلامی است.

علاوه بر آن محورهایی همچون آموزش و پرورش و تمدن نوین اسلامی، اندیشمندان و تمدن نوین اسلامی، آینده پژوهی و تمدن نوین اسلامی و همچنین نقش رسانه و فناوری‌های عصر جدید در تمدن نوین اسلامی در این همایش دنبال می‌شود.

مشاور وزیر علوم، تحقيقات و فناوری:بازآفرینی تمدن ایرانی اسلامی؛ واقعیت یا رویا؟

دکتر سید احمدرضا خضری، مشاور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، در آئین افتتاحیه این همایش، به بررسی موضوع «بازآفرینی تمدن ایرانی اسلامی» پرداخت و گفت: «این موضوع می‌تواند هم به عنوان یک واقعیت و هم به عنوان یک رویا مورد بحث قرار گیرد.»

مشاور وزیر علوم، تحقيقات و فناوری گفت: بازآفرینی تمدن ایرانی اسلامی در جایگاه واقعیت یا رویا در اولین همایش بین‌المللی جایگاه علم در تمدن نوین اسلامی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

دکتر خضری به بررسی موضوع «بازآفرینی تمدن ایرانی اسلامی» پرداخت و گفت: «این موضوع می‌تواند هم به عنوان یک واقعیت و هم به عنوان یک رویا مورد بحث قرار گیرد.»

وی با اشاره به تاریخچه غنی تمدن‌های ایرانی، افزود: «ایران از حدود ۱۰ هزار سال پیش، کانون تمدن‌های مختلفی بوده است که هر یک از آن‌ها عوامل زیرساختی و بنیادینی را ایجاد کرده‌اند که لازمه هر تمدنی است. تمدن‌ها در خلا شکل نمی‌گیرند، بلکه در جغرافیا و زیست‌بوم خاص خود شکل می‌زنند.»

دکتر خضری تأکید کرد که حاکمیت‌ها و حکومت‌ها نقش مهمی در نگهداری یا نابودی یک تمدن دارند و گفت: «برخی افراد تمدن‌های چندین هزار ساله را ظرف مدت ۲ ساعت نابود کردند. این نشان‌دهنده آن است که ثبات و پایداری یک تمدن به عوامل سیاسی و مدیریتی نیز بستگی دارد.»

وی در ادامه به نقش اقتصاد در پایداری تمدن‌ها اشاره کرد و گفت: «برای پدید آمدن هر تمدنی، وجود منابع مالی و اقتصادی ضروری است. اگر پول و اقتصاد نباشد، هیچ تمدنی شکل نمی‌گیرد و یا اگر شکل بگیرد، دوام نخواهد آورد. در واقع، اقتصاد مانند بنای یک ساختمان است که اگر ضعیف باشد، کل بنا در معرض خطر خواهد بود.»

مشاور وزیر علوم همچنین اذعان کرد: «عوامل زیرساختی، اقتصادی، حاکمیتی و سرمایه انسانی مانند نخ تسبیحی هستند که تمدن‌ها را فعال نگه می‌دارند. پس از آن، اخلاق و معنویت و آنچه در این عرصه می‌گنجد موجب پویایی تمدن می‌شود. در واقع، بدون وجود ارزش‌های اخلاقی و معنوی، تمدن‌ها نمی‌توانند به حیات خود ادامه دهند.»

دکتر خضری به تأثیر ایران در تاریخ تمدن‌ها اشاره کرد و گفت: «ایران در تمام طول تاریخ در همه تمدن‌ها تأثیرگذار بوده است. با ورود اسلام، بن‌مایه‌های دینی و قرآنی سیره اخلاقی و تقوا مطرح شد، همان‌طور که در قرآن آمده است: "إن أكرمكم عند الله أتقاكم." این آیه نشان‌دهنده اهمیت تقوا و اخلاق در شکل‌گیری تمدن‌هاست.»

وی ادامه داد: «از تلفیق تمدن اسلامی و ایرانی، تمدن جهانی نوین پدید آمد و دانشمندانی همچون فارابی، ابن سینا و دیگر دانشمندان مطرح ایرانی اسلامی به منصه ظهور رسیدند. این افراد نه تنها به پیشرفت علمی کمک کردند، بلکه به غنای فرهنگی و تمدنی نیز افزودند.»

دکتر خضری با اشاره به اهمیت علم و دانش در اندیشه‌های بزرگان و رهبران دینی، از جمله امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی، تأکید کرد: «ایران با وجود اینکه میلیون‌ها نفر از استعدادهای درخشان خود را در اقصی نقاط جهان پراکنده دارد، در خدمت به بشریت نقش زیادی ایفا کرده است. این استعدادها باید به کشور بازگردند و در راستای پیشرفت و توسعه ایران اسلامی به کار گرفته شوند.»

وی در پایان گفت: «ایران متعلق به همه ایرانیان است و باید از تمامی ظرفیت‌های قومی و ملی استفاده کنیم. با تکیه بر خودباوری و دوری از خودشیفتگی، باید به دنبال نوگرایی حرکت کنیم. استقبال از اندیشه‌های نو در راستای حرکت به سوی تمدن نوین اسلامی بسیار مهم است و انسان‌مداری همراه با تعریف مسئولیت‌پذیری باید در این مسیر مدنظر قرار گیرد تا دچار خودباختگی نشویم و در این مسیر دچار وادادگی نشویم. ما باید با همفکری و هم‌افزایی، به سمت آینده‌ای روشن و پایدار حرکت کنیم و به نسل‌های آینده این پیام را منتقل کنیم که علم و اخلاق دو بال پرواز تمدن‌ها هستند.»

این همایش به عنوان یک بستر مناسب برای تبادل نظرات و تجربیات علمی و فرهنگی میان دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی داخلی و خارجی محسوب می‌شود و امید می‌رود که نتایج آن به تقویت علم و فرهنگ در راستای تحقق تمدن نوین اسلامی کمک کند.

نماینده ولی فقیه در آذربایجان‌غربی:علم، محور تمدن نوین اسلامی

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدمهدی قریشی، نماینده ولی فقیه در آذربایجان‌غربی، نیز در این به اهمیت علم در تاریخ انبیای الهی اشاره کرد و گفت: «در مطالعه تاریخ انبیای الهی، اگر دقت کنیم، می‌بینیم که همه انبیا به علم توجه ویژه‌ای داشته‌اند.»

وی افزود: «امیرالمؤمنین علی(ع) می‌فرمایند خداوند پیامبران خود را منصوب کرد تا میثاق فطری انسان‌ها را یادآوری کنند و آن‌ها را با تبلیغ معارف الهی متقاعد سازند و دفینه‌های عقلی بشر را بیرون آورده و نشانه‌های قدرت الهی را به آنان نشان دهند.»

حجت‌الاسلام والمسلمین قریشی تأکید کرد که علم، قدرت الهی را بر ما نمایان می‌سازد و مبنای علم انسان نیز عقل و تفکر اوست. وی تصریح کرد: «این تنها به علوم معنوی و دینی محدود نمی‌شود، بلکه پیامبران در علوم تجربی نیز ورود کرده و در همه جوانب پیشرفت کرده‌اند.»

وی با اشاره به تاریخ انبیای الهی گفت: «اولین پیامبر مبعوث شده، حضرت آدم بوده که کار خود را با محور علم آغاز کرد. خداوند به حضرت نوح (ع) علم کشتی‌سازی، به حضرت داود (ع) علم آهنگری و ساخت وسایل آهنی را یاد داد و به حضرت سلیمان (ع) قدرتی داد که مس را نرم کند و وسایل زندگی را فراهم سازد.»

نماینده ولی فقیه در آذربایجان‌غربی بیان کرد: «خداوند اجنه را نیز در اختیار حضرت سلیمان قرار داد و آنها قصرسازی را به او آموختند. این علوم و تمدن بشری را پیامبران احیا کردند تا اینکه نوبت به پیامبری پیامبر بزرگوار اسلام رسید که انقلاب علمی و دانشی در جهان با بعثت او رخ داد.»

حجت‌الاسلام والمسلمین قریشی با اشاره به اینکه معجزه پیامبر اکرم قرآن کریم است، گفت: «مسئله علم و تعلیم در زمان پیامبر بزرگوار اسلام برای هدایت جامعه عرب با بعثت ایشان به ظهور رسید. چرا که پیامبر به علم اهمیت می‌داد و انقلابی در تمدن اسلامی شکل گرفت.»

او افزود: «ویل دورانت در مورد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله که بر پایه علم، جهان عرب را از جهالت نجات داد، سخنان خوبی دارد که نشانگر این است که تمدن اسلامی منجر به شکوفایی علمی جهان شده است.»

 امام جمعه ارومیه در پایان تأکید کرد: «پیامبر اکرم در حدیثی می‌فرمایند اگر علم به ستاره ثریا وصل باشد، عده‌ای از ایرانیان به آن دست خواهند یافت و مسلمانان به دروازه‌های علمی دست می‌یابند.»

وی گفت: این همایش به عنوان یک بستر مناسب برای تبادل اندیشه‌ها و تجربیات علمی در راستای تحقق تمدن نوین اسلامی محسوب می‌شود و امید می‌رود که نتایج آن به ارتقاء علم و دانش در جامعه کمک کند.

رئیس دانشگاه ارومیه؛ مؤلفه‌های تمدن نوین اسلامی در همایش بین‌المللی بررسی می‌شود

همچنین دکتر احمد علیجانپور، رئیس دانشگاه ارومیه، نیز در آئین با اشاره به تاریخچه غنی ایران اسلامی، گفت: «ایران اسلامی در طول تاریخ با بهره‌گیری از تمدن‌های گذشته و آموزه‌های اسلامی، حدود ۸ قرن سرآمد علمی و فکری در جهان بوده است.»

وی افزود: «مؤلفه‌های تمدن نوین اسلامی شامل اخلاق و معنویت، علم و فناوری، خودباوری و تعقل، وحدت، مجاهدت و استقامت، امنیت، رفاه و پیشرفت است. این مؤلفه‌ها نه‌تنها به توسعه علمی و فرهنگی ما کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ساز تحقق اهداف بلندمدت جامعه اسلامی خواهد بود.»

دکتر علیجانپور تأکید کرد: «برای دستیابی به این مؤلفه‌ها، مسیر ما علم و دانش است و معرفت دینی نقش اساسی در این زمینه دارد. در این راستا، باید به تولید علم و پژوهش‌های کاربردی توجه ویژه‌ای داشته باشیم تا بتوانیم به چالش‌های موجود پاسخ مناسبی بدهیم.»

وی همچنین به تأکید رهبر معظم انقلاب اسلامی بر اهمیت تولید علم و عالم اشاره کرد و گفت: «در این همایش، گام‌های خوبی برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی ارائه خواهد شد. ما باید با همفکری و همکاری، به دنبال راهکارهایی باشیم که بتوانیم این مؤلفه‌ها را در جامعه پیاده‌سازی کنیم.»

رئیس دانشگاه ارومیه در پایان از تمامی دستگاه‌هایی که در برگزاری این رویداد مشارکت و همکاری کردند، تقدیر و تشکر کرد و ابراز امیدواری کرد که این همایش به تقویت جایگاه علم در تمدن نوین اسلامی کمک کند. او همچنین از شرکت‌کنندگان دعوت کرد تا با ارائه نظرات و پژوهش‌های خود، به غنای این همایش بیفزایند و به تبادل تجربیات علمی بپردازند.

دکتر علیجانپور خاطرنشان کرد: «این همایش فرصتی مناسب برای ایجاد شبکه‌های علمی و فرهنگی میان دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی داخلی و خارجی است و می‌تواند به تقویت روابط علمی و فرهنگی بین‌المللی کمک کند.»

دبیر علمی همایش بین‌المللی جایگاه علم در تمدن نوین اسلامی؛ همایش بین‌المللی علم و تمدن نوین اسلامی: گامی به سوی شناخت عمیق‌تر و تقویت ارزش‌های اسلامی

دکتر بهمن نزهت، دبیر علمی همایش بین‌المللی جایگاه علم در تمدن نوین اسلامی، نیز در این در آئین به تبیین اهمیت علم در فرهنگ و تمدن ایران اسلامی پرداخت. وی علم را به معنای شناخت حقیقت  توصیف کرد، علم خداشناسی  را اشرف علوم دانست.

دکتر نزهت در این مراسم با اشاره به مفهوم تمدن در نگاه مسلمانان، اظهار داشت: «تمدن شامل تمامی داشته‌های مادی و معنوی بشری است و می‌تواند موجب پیشرفت انسان‌ها شود. با این حال، باید به این نکته توجه داشت فناوری و تکنولوژی هر چند پیشران و موجب پیشرفت تمدن است لیکن برای حفظ عزت بشری و کرامت انسانی کافی نیست. تمدن حقیقی و راستین می بایست روح و معنویت لازم برای انسان معاصر را داشته باشد.»

وی تأکید کرد که تمدن نوین اسلامی در عصر حاضر، با توجه به داشته‌های علمی و فرهنگی خود، به دفاع از ارزش‌های خود پرداخته و به‌طور همزمان به علوم جدید و فرهنگ‌های دیگر نیز توجه دارد. این رویکرد نشان‌دهنده تعهد به حفظ هویت اسلامی در دنیای معاصر است.

این عضو هیات علمی دانشگاه ارومیه همچنین  در کنار علم و فناوری،  به اهمیت حکمت، فلسفه، فقه و کلام اسلامی، تاریخ، ادبیات و عرفان اسلامی به عنوان میراث معنوی تمدن نوین اسلامی  اشاره کرد و گفت: «رسیدن به مرجعیت علمی و اهتمام در رساندن جایگاه زبان فارسی به عنوان زبان علم در دنیا از وظایف ما در عصر حاضر است. ما باید به معرفی و شناساندن مفاخر اسلامی همچون فارابی، ابن سینا، میرداماد، ملاصدرا، علامه طباطبایی و علامه جعفری  بپردازیم تا نسل جدید با این ارزش‌ها آشنا شود.»

وی در مورد هدف از برگزاری این همایش گفت: «با عنایت به این که امروز در متنِ این جریان فخیم تمدنی قرار داریم، تمدن نوین اسلامی هم از حیث نظریه دفاع تمدنی و هم از حیث تبیین مبانی نظری آن، مورد توجه اندیشمندان واقع شده است.  استادان، علما و نظریه پردازان داخلی و بین المللی در این همایش جمع آمده اند تا با ارائة مقالات و سخنرانی های خود در مورد ابعاد گسترده و کارکردهای تمدن نوین اسلامی سخن گفته و نظرات ارزشمند خود را تبیین و تشریح نمایند».

وی افزود: «موضوع همایش به دلیل گستردگی و تنوع خود، چالش‌هایی را به همراه داشت، اما با مشورت و همکاری بزرگان علمی، این موضوع جا افتاد و به یک رویداد مهم علمی تبدیل شد. خوشبختانه، ۱۴۰ مقاله به این همایش ارسال شد که پس از بررسی، ۲۲ مقاله به دلیل عدم تطابق با معیارهای علمی رد شد.»

وی اذعان کرد: این همایش نه تنها فرصتی برای تبادل نظر و ارائه پژوهش‌های علمی است، بلکه به عنوان یک پلتفرم برای گسترش دانش و آگاهی در مورد جایگاه علم در تمدن نوین اسلامی عمل می‌کند. با حضور محققان و دانشمندان از کشورهای مختلف، این رویداد می‌تواند به تقویت روابط علمی و فرهنگی بین‌المللی کمک کند و زمینه‌ساز همکاری‌های بیشتر در آینده باشد.

در پایان، دکتر نزهت از شرکت‌کنندگان دعوت کرد تا با مشارکت فعال خود، به غنای این همایش بیفزایند و به توسعه علمی و فرهنگی کمک کنند.

برگزاری پانل هایی با موضوعات مختلف ادامه بخش برنامه های همایش بود. 

در زیر گزارش صدا و سیما از مراسم افتتاحیه را مشاهده نمایید.