با حضور دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، اولین همایش بین المللی جایگاه علم در تمدن نوین اسلامی در دانشگاه ارومیه به کار خود خاتمه داد (+فیلم)

اولین همایش بین المللی جایگاه علم در تمدن نوین اسلامی به همت دانشگاه ارومیه و با همکاری دانشگاه ایغدیر ترکیه، با حضور حجت الاسلام و المسلمین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنیگی و همچنین اندیشمندان و صاحب نظران داخلی و بین المللی برگزار شد، با قرائت بیانیه همایش به کار خود پایان داد.

در مراسم اختتامیه این همایش، علاوه بر حجت الاسلام و المسلمین خسروپناه، حجت الاسلام و المسلمین دیرباز نماینده خبرگان رهبری، آقای ابراهیمی سرپرست استانداری آذربایجان غربی، دکتر عبدالحلیم اوفلاز استاد دانشگاه ایغدیر، حجت‌الاسلام والمسلمین حبیب محمدنژاد، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های آذربایجان‌غربی، دکتر شفیعی معاون پژوهش و فناوری دانشگاه و دکتر جوادی دبیر اجرایی همایش سخنرانی نمودند. 

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در همایش دانشگاه ارومیه؛علم؛ کلید تمدن نوین اسلامی

 حجت‌الاسلام والمسلمین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در آئین اختتامیه اولین همایش جایگاه علم در تمدن نوین اسلامی، به بررسی نقش علم در شکل‌گیری و تداوم تمدن‌ها پرداخت.

 حجت‌الاسلام والمسلمین خسروپناه در آغاز سخنرانی خود به تاریخچه تمدن ایرانی اشاره کرد و بیان داشت که علم به‌طور همیشگی تمدن‌ساز نیست.

وی با ذکر مثال‌هایی از تاریخ، به افول تمدن ایرانی پس از حمله مغول‌ها اشاره کرد و گفت: «در قرن هفتم، ما شاهد یک تمدن درخشان بودیم، اما پس از آن، با وجود وجود علمای بزرگی مانند سید محمدحسین عقیلی خراسانی شیرازی، که در طب پیشگام بودند و چهار کتاب بی‌نظیر در این حوزه تألیف کردند، شاهد افول تمدن هستیم.»

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه تأکید کرد که هدف از علم باید تأثیرگذاری بر دیگر کشورها باشد و در واقع این علم، علم تمدنی است که می‌تواند بر روی کشورهای دیگر نیز تأثیر بگذارد.

وی به حکمرانی علم و فناوری اشاره کرد و گفت: «حکمرانی علم و فناوری شامل ارکان مختلفی همچون تنظیم‌گری، مقررات‌گذاری، ساختارسازی و تقسیم مسئولیت‌ها است. این ارکان باید به‌گونه‌ای تنظیم شوند که علم و فناوری به‌عنوان ابزارهایی برای پیشرفت و توسعه تمدن اسلامی عمل کنند.»

 حجت‌الاسلام والمسلمین خسروپناه همچنین به مراحل حکمرانی علم اشاره کرد و گفت: «مرحله سوم حکمرانی شامل راهبری، هدایت‌گری و گفتمان‌سازی است و پس از آن نظارت و اجرا قرار دارد. این مراحل باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که علم به‌عنوان یک عامل کلیدی در توسعه تمدن نوین اسلامی مطرح شود.»

وی به تفاوت علم در حکمت و تفکر اسلامی و علم در دوره‌های دیگر اشاره کرد و گفت: «آیا این علم با علم قرون وسطی متفاوت است؟ بعد از رنسانس، علم مدرن جایگزین علم سنتی شد. در دوره قرون وسطی، عقل نظری و عقل معاد حاکمیت داشت، اما در رنسانس، دکارت آمد و کتاب‌های جدیدی نوشت که به تغییرات بنیادینی در علم منجر شد.»

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به اهمیت علم حکمت بنیان اشاره کرد و گفت: «اگر علم حکمت بنیان بر حکمرانی سوار شود، می‌تواند تمدن‌ساز باشد. ما باید به سیاست‌های علم و فناوری توجه داشته باشیم و نقشه جامع علمی کشور را بازنگری کنیم.»

وی همچنین به چالش‌های فعلی در حوزه‌های علم محیط زیست، هوافضا، انرژی‌های نو و علوم بین‌رشته‌ای مانند ریزفناوری‌ها و هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: «امروز اگر در زمینه‌هایی چون سنسورهای کوانتومی، سلول اتمی، ارتباطات کوانتومی و کامپیوتر اتمی پیشرفت نکنیم، کشور به بی‌سوادی دچار خواهد شد. تکنولوژی آموزشی نیز از مسائل مهم علوم انسانی است و باید به آن توجه ویژه‌ای شود.»

  حجت‌الاسلام والمسلمین خسروپناه در خاتمه به لزوم تغییر سیاست‌های دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: «دیگر دوران دانشجو محور بودن دانشگاه‌ها گذشته است. دانشگاه‌ها باید بر اساس نیازهای خود رشته‌های تحصیلی تعریف کنند و منتظر سیاست‌های وزارت علوم نباشند. اصلاحات ساختاری باید انجام شود، اما تنظیم‌گری باید در سطح استان‌ها صورت گیرد. استانداری‌ها نیز باید در این زمینه فعال‌تر شوند و سیاست‌های خرد را در استان‌ها تنظیم کنند.»

این همایش با هدف بررسی و تبیین نقش علم در تمدن نوین اسلامی برگزار شد و مورد توجه بسیاری از محققان و دانشجویان قرار گرفت. سخنان دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این همایش نشان‌دهنده اهمیت روزافزون علم و فناوری در شکل‌گیری و تداوم تمدن‌ها و جوامع اسلامی است.

آذربایجان غربی؛ کانون دیپلماسی علمی و توسعه تمدن نوین اسلامی

سرپرست استانداری آذربایجان غربی در آئین اختتامیه اولین همایش جایگاه علم در تمدن نوین اسلامی، بر اهمیت دیپلماسی‌های سیاسی و علمی با کشورهای همسایه تأکید کرد و از جایگاه ویژه دانشگاه‌های استان در این مسیر سخن گفت.

رضا ابراهیمی در این مراسم با اشاره به موقعیت جغرافیایی آذربایجان غربی، اظهارداشت: "این استان با 967 کیلومتر مرز مشترک با سه کشور خارجی، می‌تواند به عنوان پلی برای ارتباطات علمی و فرهنگی عمل کند."

ابراهیمی با بیان اینکه یکی از برنامه‌های کشور توسعه روابط با دانشگاه‌های کشورهای همسایه است، افزود: "امید است روابط تحصیلی، اجتماعی و علمی و تجاری با کشورهای همسایه هر روز قوی‌تر شود." وی تأکید کرد که دانشگاه‌های استان باید در حل مشکلات منطقه نقش مؤثری ایفا کنند و گفت: "تلاش داریم با همکاری اساتید دانشگاهی این اهداف را عملیاتی کنیم."

سرپرست استانداری آذربایجان غربی همچنین به تعداد بالای دانشجویان در استان اشاره کرد و گفت: "در حال حاضر بیش از 90 هزار نفر دانشجو در دانشگاه‌های مختلف آذربایجان غربی مشغول به تحصیل هستند." او ابراز امیدواری کرد که این همایش به تحقق تمدن نوین اسلامی کمک کند و بر لزوم توجه به جایگاه علمی دانشگاه‌ها در این مسیر تأکید کرد.

ابراهیمی در پایان به افتخارآفرینی‌های علمی استان اشاره کرد و گفت: "ما رتبه پنجم دنیا در تولید علم را داریم و در منطقه نیز مقام اول را به خود اختصاص داده‌ایم." این سخنان نشان‌دهنده عزم و اراده مسئولان استان برای ارتقاء سطح علمی و فرهنگی آذربایجان غربی و تقویت روابط بین‌المللی در عرصه علم و دانش است.

این همایش با هدف تقویت ارتباطات علمی و فرهنگی و بررسی نقش علم در توسعه تمدن نوین اسلامی برگزار شد و حضور اساتید، دانشجویان و فعالان علمی در این مراسم، نشان از اهمیت موضوع و عزم جدی برای پیشبرد اهداف علمی در استان دارد.

"نقش کلیدی اسلام در پیشرفت تمدن/ ضرورت بازگشت به اصول اسلامی"

حجت‌الاسلام والمسلمین حبیب محمدنژاد، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های آذربایجان‌غربی، در آئین اختتامیه اولین همایش جایگاه علم در تمدن نوین اسلامی، به تحلیل وضعیت کنونی جوامع اسلامی و تأثیرات دخالت دین در سیاست پرداخت.

 وی با اشاره به تاریخ تحولات اجتماعی و سیاسی غرب، بیان کرد: «از زمانی که کلیسا از دخالت در مسائل سیاسی منع شد، شاهد شکل‌گیری سریع تمدن معاصر غرب بوده‌ایم. این تغییر نه تنها به پیشرفت‌های علمی و صنعتی انجامید، بلکه باعث شد تا جوامع غربی به سمت سکولاریسم و جدایی دین از سیاست حرکت کنند.»

وی ادامه داد: «در گذشته، کلیسا به عنوان یک نهاد مذهبی، نقش مهمی در زندگی اجتماعی مردم ایفا می‌کرد، اما با گذشت زمان و به ویژه پس از جدایی دین از سیاست، این نهاد به عاملی برای عقب‌ماندگی جوامع تبدیل شد. این تجربه تاریخی نشان می‌دهد که اگر دین به درستی و با اصول صحیح در سیاست دخالت نکند، می‌تواند به مانعی برای پیشرفت تبدیل شود.»

 حجت‌الاسلام محمدنژاد در ادامه به نقش اسلام در تاریخ بشریت اشاره کرد و گفت: «زمانی که مسلمانان به آموزه‌های اسلامی و دخالت آن در سیاست و حکومت توجه کردند، شاهد رشد و شکوفایی تمدن نوین اسلامی بودیم. این تمدن با دستاوردهای علمی، فرهنگی و اجتماعی خود، نه تنها در جهان اسلام، بلکه در سطح جهانی تأثیرگذار بود.»

وی همچنین به چالش‌های کنونی مسلمانان اشاره کرد و گفت: «متأسفانه، با پشت کردن مسلمانان به اصول و ارزش‌های اسلامی، دچار افول و عقب‌گرد شده‌اند. این امر نه تنها به کاهش قدرت سیاسی و اقتصادی مسلمانان منجر شده، بلکه باعث تضعیف هویت فرهنگی و اجتماعی آنها نیز گردیده است.»

محمدنژاد تأکید کرد: «برای بازگشت به قله‌های پیشرفت، لازم است که مسلمانان دوباره به آموزه‌های اسلامی بازگردند و نقش دین را در سیاست و مدیریت جامعه جدی بگیرند. این بازگشت به اصول اسلامی می‌تواند راهگشای حل مشکلات کنونی و ایجاد یک تمدن اسلامی نوین باشد.»

در پایان، وی از دانشگاهیان و دانشجویان خواست تا با آگاهی و شناخت عمیق از دین، در راستای احیای ارزش‌های اسلامی و تأثیرگذاری مثبت در جامعه تلاش کنند و به عنوان پیشگامان تغییر، نقش مؤثری در شکل‌دهی آینده‌ای بهتر ایفا کنند.

تمدن نوین اسلامی، بازگشت به ریشه‌های اصیل دینی و توسعه پایدار برای جامعه اسلامی

حجت‌الاسلام عسگر دیرباز، نماینده مردم آذربایجان‌غربی در مجلس خبرگان رهبری، در آئین اختتامیه به اهمیت تمدن نوین اسلامی و ضرورت حرکت به سوی آن پرداخته و بر لزوم توجه عمیق به این مفهوم و دستیابی به این هدف بزرگ تأکید کرد.

او در این خصوص گفت: "تمدن نوین اسلامی یک آرمان و هدف بزرگ برای امت اسلامی است که می‌تواند راهگشای توسعه و پیشرفت در تمام ابعاد زندگی باشد. این تمدن نه تنها به معنای بازگشت به ارزش‌های اصیل اسلامی است، بلکه شامل تلاش برای انطباق و پیاده‌سازی آن ارزش‌ها در دنیای امروز می‌باشد؛ دنیایی که به سرعت در حال تغییر است و جوامع اسلامی نباید از این پیشرفت‌ها عقب بمانند."

تمدن نوین اسلامی چیست و چرا اهمیت دارد؟

حجت‌الاسلام دیرباز با اشاره به ویژگی‌های تمدن اسلامی، آن را نظامی جامع از باورها و ارزش‌های دینی و اخلاقی دانست که می‌تواند چارچوبی برای زندگی اجتماعی، سیاسی، و اقتصادی جوامع اسلامی باشد.

 او گفت:"تمدن نوین اسلامی باید هم به ریشه‌های تاریخی و فرهنگی خود وفادار بماند و هم بتواند پاسخگوی نیازهای جامعه امروزی باشد. این تمدن می‌تواند الگوی جدیدی از عدالت، اخلاق و معنویت را در جامعه ارائه کند که هم از لحاظ علمی و فرهنگی مستقل است و هم در مسیر اخلاقی و انسانی حرکت می‌کند."

وی ادامه داد که تمدن نوین اسلامی از ویژگی‌های بارز و مهمی همچون عدالت، پیشرفت علمی، تقویت اخلاق اجتماعی و فرهنگی، و خودکفایی اقتصادی برخوردار است.

حجت‌الاسلام دیرباز افزود: "تمدن نوین اسلامی یک بازگشت به ارزش‌های اصیل دینی است، اما این بازگشت به معنای حرکت به عقب نیست، بلکه نگاهی به آینده و چشم‌اندازی است که در آن جوامع اسلامی می‌توانند در زمینه‌های علمی، فرهنگی و اقتصادی به جایگاه شایسته‌ای برسند."

چگونه می‌توان به تمدن نوین اسلامی دست یافت؟

نماینده مردم آذربایجان‌غربی در مجلس خبرگان رهبری در ادامه سخنان خود به راه‌های عملی برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی پرداخت و عنوان کرد که تحقق این تمدن نیازمند گام‌های متعددی است که باید با هم و به صورت هماهنگ دنبال شوند.

به گفته او: "گام نخست در این مسیر، تقویت ایمان و اعتقاد دینی در میان مردم است. ایمان و تقوا از ارکان اصلی تمدن اسلامی هستند و باید در برنامه‌های آموزشی و تربیتی جوامع اسلامی مورد توجه ویژه قرار گیرند."

او افزود که مسلمانان باید به ارزش‌های دینی و فرهنگی خود اعتماد داشته باشند و با خودباوری به مسیر توسعه و پیشرفت گام بگذارند.

دیرباز ادامه داد: "خودآگاهی و خودباوری یکی از ارکان مهم تمدن نوین اسلامی است. جوامع اسلامی باید از درون به این باور برسند که توانایی رسیدن به استقلال علمی، فرهنگی و اقتصادی را دارند و برای این منظور باید سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف صورت گیرد."

نقش علم و دانش در تمدن نوین اسلامی

حجت‌الاسلام دیرباز با تأکید بر نقش علم و دانش در تحقق تمدن نوین اسلامی، گفت که کشورهای اسلامی باید در حوزه‌های علمی و فناوری به خودکفایی برسند. او اظهار داشت:

 "تمدن نوین اسلامی بدون پیشرفت علمی قابل تصور نیست. کشورهای اسلامی باید نه تنها مصرف‌کننده دانش و فناوری کشورهای دیگر نباشند، بلکه خود به تولیدکننده و صادرکننده علم و فناوری تبدیل شوند. این امر نیازمند توجه به پژوهش‌های علمی و تقویت نهادهای آموزشی است."

او تأکید کرد که باید زیرساخت‌های علمی در جوامع اسلامی تقویت شود و نخبگان و دانشمندان تشویق شوند تا در حوزه‌های گوناگون علمی فعالیت کنند. دیرباز خاطرنشان کرد:

"دانش و علم باید در خدمت تعالی و پیشرفت جامعه اسلامی باشد. این یعنی علم باید در راستای عدالت و ارزش‌های دینی به کار گرفته شود و نه صرفاً برای منافع مادی یا سلطه‌جویی. در تمدن نوین اسلامی، علم و اخلاق از هم جدا نیستند."

فرهنگ و هویت اسلامی، پایه‌های تمدن نوین

حجت‌الاسلام دیرباز به اهمیت حفظ و تقویت هویت فرهنگی و دینی در رسیدن به تمدن نوین اسلامی اشاره کرد و افزود که کشورهای اسلامی نباید در برابر فرهنگ‌های خارجی منفعل عمل کنند.

 او بیان کرد: "تمدن نوین اسلامی باید از نظر فرهنگی نیز غنی باشد. فرهنگ اسلامی یک فرهنگ عمیق و ریشه‌دار است که باید حفظ شود و از آن به عنوان پایه‌ای برای پیشرفت‌های دیگر استفاده گردد. کشورهای اسلامی نباید هویت فرهنگی خود را قربانی کنند؛ بلکه باید تلاش کنند که با تقویت ارزش‌های فرهنگی خود، در برابر نفوذهای منفی ایستادگی کنند."

وی افزود که کشورهای اسلامی باید در حوزه فرهنگی به صورت مستقل عمل کنند و از طریق همکاری‌های فرهنگی و مبادلات علمی با دیگر کشورهای اسلامی، این هویت مشترک را تقویت نمایند. دیرباز همچنین تأکید کرد که آموزش‌های فرهنگی در جامعه باید تقویت شود تا نسل‌های جدید نیز با هویت اسلامی خود آشنا شوند.

استقلال اقتصادی و خودکفایی در تمدن نوین اسلامی

دیرباز در ادامه به اهمیت استقلال اقتصادی در تمدن نوین اسلامی پرداخت و بر این باور است که بدون خودکفایی اقتصادی نمی‌توان به یک تمدن مستقل و قدرتمند دست یافت. او گفت: "استقلال اقتصادی یکی از ارکان مهم تمدن نوین اسلامی است. جوامع اسلامی باید تلاش کنند که از نظر اقتصادی به خودکفایی برسند و وابستگی خود به منابع و کالاهای خارجی را کاهش دهند. این امر نیازمند سیاست‌های اقتصادی منسجم و سرمایه‌گذاری در حوزه‌های تولید و صنعت است."

او همچنین به نقش اقتصاد مقاومتی و حمایت از تولیدات داخلی در رسیدن به این هدف اشاره کرد و گفت:

 "اقتصاد مقاومتی به معنای حمایت از تولیدات داخلی و کاهش وابستگی به منابع خارجی است. کشورهای اسلامی باید از طریق سیاست‌های اقتصادی خود، تولیدات داخلی را تقویت کنند و به جای وابستگی به واردات، به سمت صادرات و تولید کالاهای با کیفیت حرکت کنند."

اتحاد کشورهای اسلامی برای تحقق تمدن نوین اسلامی

در پایان، حجت‌الاسلام دیرباز به اهمیت اتحاد و همبستگی کشورهای اسلامی در راه رسیدن به تمدن نوین اسلامی اشاره کرد و تأکید کرد که همکاری و همدلی بین کشورهای اسلامی از عوامل کلیدی برای تحقق این هدف است.

او بیان کرد: "کشورهای اسلامی باید با هم متحد باشند و از اختلافات دوری کنند. اتحاد و همبستگی بین کشورهای اسلامی می‌تواند به ما در رسیدن به تمدن نوین اسلامی کمک کند و همچنین می‌تواند قدرت و نفوذ ما را در جهان افزایش دهد."

او افزود که کشورهای اسلامی باید به صورت یکپارچه در عرصه‌های علمی، اقتصادی، و فرهنگی همکاری کنند و از ظرفیت‌های خود برای تحقق این هدف بزرگ استفاده نمایند. دیرباز خاطرنشان کرد که برای تحقق تمدن نوین اسلامی، نیازمند یک عزم جدی و برنامه‌ریزی دقیق هستیم.

 حجت‌الاسلام دیرباز بر این باور است که تمدن نوین اسلامی مسیری است که با ایمان، خودباوری، پیشرفت علمی، استقلال اقتصادی و حفظ هویت فرهنگی قابل دستیابی است. این تمدن می‌تواند الگویی جامع و پایدار برای جوامع اسلامی فراهم آورد تا در جهان امروز به جایگاهی شایسته برسند و از ارزش‌های خود در عین پیشرفت و توسعه پاسداری کنند.

بیانیه همایش در پایان مراسم اختتامیه قرائت شد

دکتر شفیعی رئیس این همایش و معاون پژوهش و فناوری دانشگاه ارومیه نیز در این آیین از حضور تمام مسئولین کشوری و استانی و همچنین اساتید برجسته دانشگاه های ایران و دانشگاه های ترکیه که در این همایش حضور داشتند،‌ تقدیر و تشکر نمود.

وی در ادامه ازریاست دانشگاه ایغدیر ترکیه به عنوان دانشگاه همکار با دانشگاه ارومیه در برگزاری این همایش، از دکتر نزهت به عنوان دبیر علمی همایش و دکتر جوادی به عنوان دبیر اجرایی همایش و همچنین از تمام عوامل اجرایی به جهت برگزاری با شکوه این همایش تقدیر و تشکر نمود.

دکتر شفعیی با اشاره به نقش علم در قدرت حکمرانی و ایجاد ثروت در تمدن ها اشاره نمود و گفت:‌ امری که می تواند امروز برای جامعه اسلامی قدرت و ثروت ایجاد نماید، مسلح شدن امت اسلامی به علوم و فنون جدید است. ایران اسلامی با رهنمودهای مقام معظم رهبری سالهاست که در این مسیر گام برداشته است.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه ارومیه بیان نمود:‌ در دنیای امروز علم و دانش باعث گرایش انسان ها به یک تمدن خاص است و علوم انسانی می تواند در زمینه نقش مهمی ایفا نماید. علوم انسانی می تواند هم در معرفی دستاوردهای علمی و هم در این زمینه تلفیق اخلاق انسانی با علوم جدید نقش داشته باشد.

دکتر شفیعی به عنوان رئیس اولین همایش جایگاه علم در تمدن نوین اسلامی در پایان سخنان خود بیانیه همایش را قرائت نمود.

گزارش صدا و سیما زا مراسم اختتامیه را مشاهده نمایید: